De categorie obligaties is een grote asset class binnen de beleggingswereld. Toch is het een minder populaire categorie onder particuliere beleggers. Dit heeft voornamelijk te maken met de doorgaans wat lagere rendementen op obligaties.
Obligaties spelen een belangrijke rol in de financiële wereld en kennen ondanks het ogenschijnlijk veilige karakter wel degelijk risico’s. Het is dus erg belangrijk om te weten wat obligaties zijn en wat voor rol deze spelen. In dit artikel lees je er meer over.
Wat is een obligatie?
Een obligatie is een schuldpapier uitgegeven door een bepaalde instelling of bedrijf. Stel een overheid wil bijvoorbeeld investeren in infrastructuur voor waterstof en het heeft hier 100 miljoen voor begroot, dan er besloten worden een obligatielening uit te geven.
Voordat we starten met een praktijkvoorbeeld, is het belangrijk kennis te maken met een aantal begrippen:
Couponrente
Dit is de nominale rente die je tijdens de looptijd van obligatie uitgekeerd krijgt.
Minimale grootte
Obligaties hebben vrijwel altijd een minimale grootte van 1000 euro.
Primaire markt
Deel van de markt waar de uitgifte is van nieuwe effecten.
Praktijkvoorbeeld
De overheid zoek financiering voor het project en besluit geld op te halen door obligaties uit te geven. Er worden 100.000 obligaties a 1.000 euro uitgegeven op de primaire markt. Alle obligaties worden gekocht door voornamelijk lange termijn beleggers zoals pensioenfondsen. Dit doen zij omdat de obligatie een looptijd van 10 jaar heeft met een couponrente van 3% per jaar. Na 10 jaar wordt de 1.000 euro ook terugbetaald.
Wat zijn risico’s van obligaties?
Makkelijk verdiend zul je denken. Maar obligaties kennen ook risico’s. Zo kan de tegenpartij de lening mogelijk niet terugbetalen door een faillissement. Daarnaast staat het geld vast. Je wordt niet gecompenseerd voor inflatie, dus je geld wordt minder waard indien deze oploopt. Om het risico te bepalen voor het niet terugbetalen, wordt er vaak een beoordeling gedaan door een rating bureau. Dit zijn bekende namen als Standard and Poor’s, Moody’s en Fitch.
Nu zal de Nederlandse staat eigenlijk altijd de obligatie wel aflossen. Het risico bij een Griekse obligatie is alweer een stukje groter. Je wilt hier daarom een iets hoger rendement zien, bijvoorbeeld 4%. Ook bedrijven kunnen obligaties uitgeven. Een bedrijf gaat eerder failliet dan de staat. In het geval van een uitgegeven obligatie door Philips zou 5,5% misschien meer op zijn plaats zijn.
Waarom worden er obligaties uitgegeven?
Obligaties worden uitgegeven om geld op te halen. Vaak is dit om een bepaalde investering te doen, waardoor groei kan worden gerealiseerd. Het is de bedoeling om vanuit deze inkomsten de obligatie later weer af te lossen.
Bij het kopen van een obligatie verstrek je in principe een lening aan de uitgever. Het bezit van obligatie verschilt ten opzichte van het bezit van aandelen. In het geval van een obligatie ontvang enkel de couponrente en de aflossing. Je ontvangt geen stemrecht of bijvoorbeeld het recht op dividenduitkeringen.
Secundaire markt
Obligaties worden meestal uitgegeven op de primaire markt. Vervolgens worden obligaties vaak ook verhandelbaar op de secundaire markt. Op deze markt komt door vraag en aanbod een koers tot stand. Indien de rente bijvoorbeeld stijgt, zal vaak de waarde van de obligatie dalen.
Dit is een logisch gevolg. Indien de rente stijgt, zullen er waarschijnlijk ook obligaties met een hogere rente worden uitgegeven. Er is dus een beter alternatief waardoor de obligatie met een lagere rente in waarde daalt. Het omgekeerde is ook het geval. In een klimaat van dalende of zelfs negatieve rentes, zal de waarde van een obligatie met een couponrente van 5% toenemen.
Welke soorten obligaties zijn er?
Obligaties zijn er in alle soorten en maten. Hier staan er een aantal veel voorkomende obligaties op een rijtje:
Zero-coupon obligaties
Dit is een constructie waarbij er geen couponrente wordt vergoed. Het rendement voor de investeerder komt voor uit het feit dat deze wordt uitgegeven tegen een lagere prijs. De obligaties a 1000 euro worden in dit geval bijvoorbeeld uitgegeven op 950 euro. De koper betaalt dus dit laatste bedrag. Na looptijd wordt er 1000 euro afgelost. De 50 euro is in dit geval het absolute rendement.
Inflation-indexed obligaties
In dit geval is de couponrente gelinkt aan een index. Vaak is deze gekoppeld aan een inflatie-index. Door deze handige constructie wordt de belegger gecompenseerd voor een oplopende inflatie. Vooral in het geval van een langere horizon kan dit prettig zijn.
Converteerbare obligaties (convertible)
In dit geval worden obligaties en aandelen gecombineerd. Als koper koop je allereerst een obligatie met een couponrente. Als houder bezit je echter het recht om deze om te wisselen tegen aandelen op een vooraf bepaalde koers.
Zodra dit recht wordt uitgeoefend ontvang je dus echte aandelen. De uitgever is hierna geen couponrente of aflossing meer verschuldigd. Er kan geld terug worden ontvangen door deze te verkopen op de beurs, of doormiddel van dividenduitkeringen.
Reverse convertible
Kan het ook nog ingewikkelder? Jazeker. Reverse Convertibles zijn omgekeerd converteerbare obligaties. Als bezitter ontvang je je couponrente en aflossingen, maar je hebt hierbij niet het recht om deze om te zetten in aandelen.
De uitgever heeft in dit geval wel dit recht om de lening om te wisselen in aandelen. Het kan dus besluiten om niet af te lossen in geld, maar in aandelen. Als houder heb je in dit geval een soort koopplicht.
