Je kunt helaas niet beleggen zonder risico’s te nemen. Niemand heeft een glazen bol. Beginnende beleggers komen daarom al snel in aanraking met de term ‘risicoprofiel’. Dat is een classificatie die aangeeft in welke mate jij als (beginnende) belegger bereid bent om risico’s te nemen op de beurs. Uiteindelijk wil iedereen natuurlijk zo min mogelijk risico lopen en zoveel mogelijk rendement behalen. Met het opstellen van risicoprofielen worden risico’s ten opzichte van te behalen rendementen in kaart gebracht. Hoe komen die profielen dan tot stand? Hoe wordt jouw risicoprofiel bepaald? Kun je zelf eigenlijk een risicoprofiel kiezen? Wij nemen de basics met je door.
Risicoprofiel als spiegel
Je kunt een risicoprofiel zien als een weerspiegeling van het type belegger dat jij bent. Het geeft weer in hoeverre het voor jou financieel verantwoord is om bepaalde risico’s te nemen en in hoeverre jij daartoe bereid bent. Je risicoprofiel is dus een begrenzing van de verhouding tussen risico en rendement en geeft een indicatie wat jij onder normale marktomstandigheden kunt verwachten. Daarnaast dient een risicoprofiel ook een belangrijk doel: Namelijk jou als belegger niet meer risico laten lopen dan past bij jouw situatie. Het is voor een bank of broker een manier om erachter te komen wat voor type belegger jij wilt zijn, zodat je geholpen wordt met het maken van verantwoorde keuzes.
Geen menukaart
Je kunt een risicoprofiel niet als een gerecht uitkiezen of bestellen. Als jij een beleggingsrekening opent, zijn banken en brokers verplicht om jou een aantal vragen te laten beantwoorden. Die vragen hebben te maken met jouw financiële situatie, je kennis en ervaring over beleggen, wat je wilt bereiken en hoeveel risico je zelf zou willen nemen. Op basis van jouw antwoorden wordt door de betreffende financiële instelling een risicoprofiel toegekend. In principe zijn aanbieders vrij om zelf risicoprofielen op te stellen en daarin eigen benamingen te kiezen. Een universele lijst met risicoprofielen bestaat dus niet. Dat maakt het voor beginnende beleggers soms lastig om beleggingsrisico’s op de juiste manier in te schatten. Toch kun je een vijftal algemene categorieën onderscheiden:
– Zeer defensief
– Defensief
– Neutraal
– Offensief
– Zeer offensief
As je het beleggen uit handen geeft, worden deze categorieën ook gebruikt. Bij een mixfonds kun je op die manier bijvoorbeeld aangeven hoeveel risico namens jou genomen mag worden.
No guts, no glory
De mate waarin je als belegger risico loopt, wordt niet alleen bepaald door datgene wáár je in belegt. Ook het product of instrument waarmee je belegt brengt risico’s met zich mee. Actieve en (zeer) offensieve beleggers maken bijvoorbeeld veel gebruik van hefboomproducten. Kort samengevat kun je met een relatief kleine investering op korte termijn grote winsten behalen, zowel bij koersstijgingen als -dalingen. Uiteraard staat hier ook het risico op grote verliezen tegenover. No guts, no glory dus. De meest bekende hefboomproducten zijn Turbo’s, Sprinters en Speeders. Sommige financiële instellingen bieden beleggers die over een (zeer) defensief risicoprofiel beschikken dan ook geen toegang tot deze hefboomproducten. Bij andere aanbieders moet je zelfs een soort toets halen voordat je met hefboomproducten mag beleggen. Als beginnende belegger is het af te raden om je in te laten met hefboomproducten. De verliezen kunnen groot zijn en het is bovendien heel slecht voor je hart.
Controverse
Over het nut en de noodzaak van risicoprofielen worden flinke discussies gevoerd. Iedereen heeft een punt en niemand heeft gelijk. Het verplicht gestelde gebruik van risicoprofielen werpen in ieder geval drempels op voor schimmige fondsen die niet het beste voor hebben met de klant. Bovendien denkt toezichthouder AFM dat de belegger op deze manier ook tegen zichzelf wordt beschermd. Wat is dus de belangrijkste les als het gaat om risicoprofielen? Juist. Uiteindelijk ben je zelf de baas over je eigen riskmanagement.
Wakker liggen
Beleggen moet dus wel leuk blijven. Als je de slaap niet kan vatten vanwege grote risico’s die jij bent aangegaan, dan ben je waarschijnlijk onverstandig bezig. “De dood of de gladiolen!” is als mentaliteit helaas niet voor iedere belegger weggelegd. Zeker niet voor beginnende beleggers met gezinnen, hypotheken en kleinere budgetten. Eigenlijk rest nog één vraag die je nu misschien zelf het beste kan beantwoorden: Wat is jouw risicoprofiel?
